Fransa’da Total’e Karşı Yeni Dava

Fransa’da hükümete karşı açılan Yüzyılın Davası (Mart/Nisan 2019 bültenine bakınız) sürerken, söz konusu davada da başrolü üstlenen Notre Affaire à Tous ile birlikte pek çok sivil toplum örgütü ve yerel yönetimden önemli bir dava hamlesi daha geldi. Fransız petrol devi Total’e karşı açılan dava ile Fransa’da ilk kez bir petrol şirketi iklim değişikliğiyle mücadele hedeflerini yükseltmeye zorlanıyor.

Mart 2017’de yürürlüğe giren Özen Yükümlülüğü Yasası (Duty of Vigilance Law) uyarınca, şirketlerin, faaliyetlerinin insan hakları ve çevre üzerindeki etkilerini tespit etmeleri ve engellemeleri, ayrıca söz konusu tespit ve tedbirleri içeren raporlar hazırlamaları yasal bir zorunluluk haline getirildi. Buna uymayan şirketler ise çeşitli yaptırımlarla karşı karşıya kalıyor. İşte açılan dava, söz konusu yasaya dayanıyor ve Total’in hazırladığı raporun, şirketin faaliyetlerinin iklim üzerindeki etkilerine yönelik hiçbir tespit ya da tedbir içermemesi nedeniyle hukuka aykırı olduğunu öne sürüyor. Davacılar bu yolla Total’i neden olduğu zehirli emisyonları azaltmaya mahkemeler aracılığıyla zorlamayı hedefliyorlar.

28 Ocak 2020’de davanın açılması ile hukuken resmileşen süreç, esasen Ekim 2018’de çeşitli grup ve toplulukların, söz konusu yasaya uymamaya devam ederse dava ile karşı karşıya kalacağını söyleyerek Total’i uyardığı ve şirketten harekete geçmesini talep ettiği bir mektup ile başlamıştı. Total’in bu çağrıları yanıtsız bırakması ve neden olduğu insan hakları ve çevre zararlarını gidermesi yönündeki taleplere kulak asmaması, Notre Affaire à Tous liderliğindeki çeşitli sivil toplum örgütleri ile yerel yönetimlerin, Fransa’da bir ilk teşkil eden bu önemli davayı açmasına neden oldu.

Şirketlerin insan hakları ihlallerinden sorumlu tutulması ve buna yönelik özen ve durum tespit yükümlülüklerine (due diligence) ilişkin gelişmekte olan ulusal ve uluslararası hukuk bakımından da önem arz eden davanın başvuru dilekçesi, önümüzdeki aylarda İngilizceye çevrilerek climatecasechart.com üzerinden erişilebilir hale gelecek.

Kaynaklar:

1. https://www.climateliabilitynews.org/2020/01/27/total-france-lawsuit-climate-emissions/

2. https://www.theguardian.com/world/2020/jan/27/french-ngos-and-local-authorities-take-court-action-against-totalDavanın internet sayfası ve orijinal (Fransızca) basın duyurusu için: https://notreaffaireatous.org/cp-vigilance-climatique-notre-affaire-a-tous-interpelle-25-multinationales-francaises-suite-a-son-rapport-comparatif-identifiant-leurs-nombreuses-defaillances/

Fotoğraf: https://notreaffaireatous.org/cp-vigilance-climatique-notre-affaire-a-tous-interpelle-25-multinationales-francaises-suite-a-son-rapport-comparatif-identifiant-leurs-nombreuses-defaillances/