Fransa: Yüzyılın Davası Nihayet Mahkemede

Ocak/Şubat bülteninde, Fransa’daki Yüzyılın Davası’nda Hükümetin iklim değişikliğiyle mücadele yükümlülüklerine ilişkin olarak tarafına gönderilen ihtar mektubuna olumsuz cevap verdiğini yazmıştık. Beklendiği üzere, bu gelişmeyi takiben, süreci başlatan 4 sivil toplum kuruluşu (Fondation pour la Nature et l’Homme (FNH), Greenpeace France, Notre Affaire à Tous ve Oxfam France) 14 Mart 2019 tarihinde Paris İdare Mahkemesinde Fransız Hükümetine karşı nihayet dava açtı.

Davanın konusunu, Fransız Hükümetinin iklim değişikliğine karşı yeterli önlem almamasının, ulusal ve uluslararası hukuk uyarınca eyleme geçme yönündeki yasal yükümlülüğün ihlalini teşkil edip etmediği oluşturuyor. Buna göre mahkemeden, Avrupa’daki diğer iklim davalarındakine benzer şekilde, Fransa’nın iklim değişikliği konusundaki ataletinin neden olduğu hukuka aykırılıkların giderilmesinin Hükümete emredilmesi isteniyor. Bu bağlamda spesifik olarak Hükümetin 1.5 derecelik ısınma eşiğini geçmemeye yönelik yeterli sera gazı emisyonu azaltımlarını taahhüt etmesinin ve bu uğurda gerekli tüm önlemlerin alınmasının, ülkenin iklim değişikliğinin etkilerine uyum sağlaması için gerekenlerin yapılmasının ve vatandaşların yaşamının ve sağlığının iklim değişikliğinin zararlı etkilerinden korunması için gerekli tedbirlerin alınmasının Hükümete emredilmesi talep ediliyor. Ayrıca tüm bu taleplere, açılan davanın mahiyeti gereğince, Hükümetin hukuka aykırı eylemsizliğinden dolayı uğranılan zararlara karşılık toplam 1 avroluk sembolik bir tazminat istemi de dahil.

Davacılar taleplerini Hükümetin iklim değişikliğiyle mücadelede genel ve özel yükümlülükleri olduğu iddiasına dayandırıyorlar. Buna göre genel yükümlülüklerin Fransız Çevre Şartı, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve “korunan bir iklim sistemi hakkı” şeklindeki hukukun genel bir ilkesi olduğunu savundukları ilkeden kaynaklandığını savunuyorlar. Hükümetin sera gazı emisyonlarını azaltma konusundaki özel yükümlülüklerinin ise AB hukuku ile ulusal hukukun ilgili hükümlerinden kaynaklandığını iddia ediyorlar. Söz konusu dayanaklar açısından özelikle “korunan bir iklim sistemi hakkı” şeklinde genel bir hukuk ilkesinin varlığını iddia ile buna dayanarak istemde bulunulması, eğer ki mahkeme davanın esasına girerse, hukuki açıdan son derece ilginç ve önemli değerlendirmelere yol açabilecek gibi duruyor.

Dava sürecinin iki yıl kadar sürmesi bekleniyor.

Dava profili için: http://climatecasechart.com/non-us-case/notre-affaire-a-tous-and-others-v-france/

Davacılar tarafından hazırlanan İngilizce basın duyurusu: http://blogs2.law.columbia.edu/climate-change-litigation/wp-content/uploads/sites/16/non-us-case-documents/2019/20190314_NA_press-release.pdf

Dava dilekçesinin gayrı resmi İngilizce çevirisi: http://blogs2.law.columbia.edu/climate-change-litigation/wp-content/uploads/sites/16/non-us-case-documents/2019/20190314_NA_complaint-1.pdf

Ayrıca bkz.: https://www.climateliabilitynews.org/2019/03/14/france-government-sued-climate-greenpeace-oxfam/

Fotoğraf: https://laffairedusiecle.net/qui-sommes-nous/